Nieuwe Wet bescherming klokkenluiders voor werkgevers
De Wet bescherming klokkenluiders vervangt de huidige Wet Huis voor klokkenluiders. Met de komst van deze nieuwe wet worden melders van misstanden (klokkenluiders) beter beschermd. Onze collega’s van HR services leggen uit wat dit betekent.
Verplichting interne meldregeling voor werkgevers
Voor werkgevers met 50 – 249 werknemers komt er een verplichting om een interne meldregeling op te stellen voor het vermoeden van een misstand (klokkenluidersregeling). Werkgevers met 250 werknemers of meer, moeten nu al een klokkenluidersregeling hebben, maar zullen een aanpassing moeten doen op de huidige meldregeling.
Met ingang van 18 februari 2023 zijn de meeste bepalingen van de nieuwe wet al in werking getreden. Enkele bepalingen die nog niet in werking zijn getreden zijn de onderdelen ‘anoniem melden bij een werkgever’ en ‘sanctiemogelijkheden Huis voor klokkenluiders’.
De belangrijkste wijzigingen in de Wet bescherming klokkenluiders
- Onder de nieuwe wet worden stagiaires en vrijwilligers binnen een organisatie meegerekend in de ondergrens voor het aantal werknemers, waardoor je als werkgever sneller verplicht bent tot het instellen van een interne meldprocedure.
- Een werknemer of andere betrokkene (sollicitant, zzp’ers, zelfs familieleden of collega’s van de melder) hoeft niet langer eerst een misstand intern te melden. De melder kan direct een melding doen bij het Huis voor Klokkenluiders* ook als een melder direct extern meldt is de melder beschermd.
- Je hoeft niet langer werknemer van een organisatie te zijn om een misstand te melden, het wordt ook mogelijk om anoniem een melding te doen.
- Melders en betrokkenen van melders die benadeeld zijn hoeven met ingang van de nieuwe wet straks niet meer aan te tonen dat zij benadeeld zijn vanwege de melding of hun betrokkenheid bij de melding. De bewijslast verschuift naar de werkgever. Die moet aantonen dat de benadeling niets met de melding te maken heeft.
- Het begrip ‘misstand’ wordt uitgebreid, zodat een melder eerder beroep kan doen op bescherming tegen benadeling.
- De interne meldprocedures voor werkgevers moeten aan strengere eisen voldoen. Bijvoorbeeld als er een melding is gedaan, moet de melder binnen een termijn van 7 dagen een ontvangstbevestiging krijgen van de melding en daarnaast moet de melder binnen 3 maanden geïnformeerd worden over de beoordeling van de melding.
- OR en Personeelsvertegenwoordiging hebben instemmingsrecht bij de wijziging/invoering van de klokkenluidersregeling/meldprocedure binnen de organisatie.
*Bevoegde autoriteiten, waaronder het Huis voor Klokkenluiders, worden aangewezen om meldingen te ontvangen, onderzoek te kunnen doen of maatregelen te nemen naar aanleiding van een melding van schending van het recht van de EU.
Wat valt onder benadeling?
Een melder mag niet worden benadeeld in zijn rechtspositie. Dit heet het benadelingsverbod. De melder mag dus niet worden ontslagen, geschorst, gedegradeerd, overgeplaatst worden naar een andere werklocatie, een slechte beoordeling of geen loonsverhoging krijgen omdat de melder een melding heeft gedaan.
Met invoering van de nieuwe Wet mag een melder in zijn geheel niet meer benadeeld worden. Kortom elke vorm van benadeling is straks verboden. Daarbij kan ook worden gedacht aan ongewenst gedrag op de werkvloer (pesten, agressie, intimidatie).
Het verbod geldt niet alleen voor de melder, maar ook voor personen die de melder bijstaan (bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon) of de onderzoekers van de melding.
Het Huis voor Klokkenluiders kan in geval van benadeling van de melder of betrokkenen sancties opleggen, waaronder een geldboete.
Wat is de definitie van een ‘misstand’
Er is sprake van een misstand indien het maatschappelijk belang in het geding is en er sprake is van de volgende kenmerken:
- Er is sprake van een overtreding van de wet.
- Er dreigt gevaar voor de volksgezondheid.
- Er dreigt gevaar voor de veiligheid van personen.
- Een dreigende schending van het Unierecht.
- Een dreigende schending van interne regels die een wettelijke basis hebben en waarbij voldoende duidelijk is waarom het maatschappelijk belang in het geding is. Het maatschappelijk belang is in het geding als de handeling niet enkel persoonlijke belangen raakt en er sprake is van een structureel karakter, nalatigheid of als de handeling ernstig of omvangrijk is.
Meer weten of hulp nodig?
Heb je vragen over deze nieuwe wet of heb je hulp nodig bij het wijzigen en of opstellen van de klokkenluidersregeling? Neem dan contact op met Chantal Bakkes:
Neem contact op
