Inkomstenbelasting en doorschuiffaciliteiten (DSR)

De schenking of vererving van aandelen die behoren tot een aanmerkelijk belang heeft in beginsel gevolgen voor de heffing van inkomstenbelasting. Onder aanmerkelijk belang wordt kort gezegd verstaan een belang dat minimaal 5% van de aandelen in een vennootschap vertegenwoordigt.

De overdracht van de aandelen (bijvoorbeeld aan kinderen) wordt namelijk als een vervreemding van het aandelenbelang in box 2 aangemerkt, waarover 26,9% (tarief 2023) inkomstenbelasting verschuldigd is. Belast is het verschil tussen de werkelijke waarde van de aandelen verminderd met de verkrijgingsprijs van de aandelen.

Overlijden wordt ook aangemerkt als een vervreemding, zodat ook bij overlijden inkomstenbelasting (box 2) verschuldigd is.

Vanaf 2024 gaat het aanmerkelijk belangtarief omhoog van 26,9% naar 31%. Voor uitkeringen tot € 67.000 (€ 134.000 fiscale partners) is het tarief 24,5%.

Wanneer sprake is van de overdracht van een materiële onderneming (ondernemingsvermogen) kan op verzoek de heffing van inkomstenbelasting achterwege blijven en worden doorgeschoven naar de verkrijgers.

Voorwaarde voor doorschuiven is ingeval van schenking van aandelen dat de verkrijger(s) voorafgaand aan de verkrijging ten minste 36 maanden in de onderneming werkzaam zijn geweest. Voor een verkrijging door overlijden geldt deze voorwaarde niet. Onder de huidige regeling geldt geen leeftijdscriterium.

Successiewet / bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)

Als vermogen door kinderen wordt verkregen, is over hun verkrijging schenk- of erfbelasting verschuldigd. Voor schenkingen van ouders naar kinderen gelden de volgende tarieven (2023):

In de wet is de mogelijkheid opgenomen om de aandelen in een onderneming onder aantrekkelijke voorwaarden te schenken of te laten vererven onder de bedrijfsopvolgingsregeling. Kort gezegd houdt deze regeling in dat, als sprake is van een materiële onderneming, de aandelen voor een groot deel vrij van schenk- of erfbelasting kunnen worden overgedragen aan de kinderen.

De BOR werkt onder de huidige regeling op hoofdlijnen als volgt:

• Er moet sprake zijn van een materiële onderneming. De verhuur van (niet-bedrijfsgerelateerd) onroerend goed of het houden van beleggingen via een BV wordt niet als een materiële onderneming aangemerkt, maar als belegd vermogen. Dat vermogen kwalificeert niet voor de toepassing van de BOR. Zowel de BOR als de DSR kennen een doelmatigheidsmarge: het beleggingsvermogen ter grootte van maximaal 5% van het ondernemingsvermogen wordt aangemerkt als ondernemingsvermogen. Hierdoor kan voor een deel van het beleggingsvermogen toch gebruik worden gemaakt van de faciliteiten.
• Als sprake is van een materiële onderneming, dan is het ondernemingsvermogen tot een bedrag van EUR 1.205.871 voor 100% vrijgesteld voor de schenk- of erfbelasting (2023). Het ondernemingsvermogen boven EUR 1.205.871 is voor 83% vrijgesteld voor de schenk- of erfbelasting. De vrijstelling dient te worden beoordeeld vanuit de gehele onderneming en niet vanuit de waarde van de schenking.
• De aandelen moeten minimaal één jaar (overlijden) en vijf jaar (schenken) in bezit zijn van degene die de aandelen nalaat respectievelijk schenkt (bezitsvereiste).
• Daarnaast dient de verkrijger de aandelen ten minste vijf jaar te behouden en moet de onderneming vijf jaar worden voortgezet. Als de aandelen binnen een termijn van vijf jaar na de verkrijging worden verkocht, vervalt de vrijstelling en wordt de waarde van de verkrijging alsnog in de heffing betrokken. Dit geldt ook bij verkoop van de onderneming (voortzettingsvereiste).